dinsdag 28 augustus 2018

Spijkers op laag water zoeken #240

Spijkers op Laag water zoeken #240
Dat leek mij nu even grappig. Veel van mijn lezers hebben wel iets met binnenvaart op de een of andere manier en zijn dus op de hoogte van het gegeven dat het laag water op de Nederlandse rivieren en die van de aangrenzende landen.

Per ongeluk gebruikt ik recent tegen iemand het toepasselijke: 'Volgens mij ben je spijkers op laag water aan het zoeken'. De humor werd er van in gezien en het duurde even voordat ik hem zelf in de gaten had.

Ik bleef vooral met de vraag zitten: Waarom zou iemand in hemelsnaam spijkers zoeken op laag water? Dus met andere woorden: Waar komt dit spreekwoord nu weer vandaan?

Eerst maar eens uitvogelen wat het betekent, dat Spijkers op laag water zoeken. Het is vrij simpel. Het wordt gebruikt voor zeuren, maar dan vooral het zoeken van kleinigheden. Zo staat er inderdaad op de site van onzetaal.nl dan ook: 'Uitvluchten proberen te zoeken door pietluttigheden aan te voeren'.

Het spreekwoord komt daadwerkelijk uit de scheepvaart. Over de oorsprong is men het niet helemaal eens. Een eerste lezing lijkt het logisch. Vroeger moesten de werknemers van scheepswerven bij laag water zoeken naar spijkers die tijdens de werkzaamheden in het water gevallen waren. De waardevolle spijkers van destijds waren klein en bijna niet te vinden, wat later evalueerde in het zoeken naar kleinigheden. Ergens onderweg heeft het een wat negatievere betekenis gekregen.

Een andere lezing is dat de eigenaren van schepen het schip wel eens droog lieten vallen om te controleren of de reparatiebedrijven wel schroeven hadden gebruikt in plaats van spijkers. Schroeven werden natuurlijk als beter beschouwd. De term spijkers op laag water zoeken zou ik hier vandaan kunnen komen.

U mag zelf invullen wat u de meest aannemelijke versie vindt, want daar is op het web toch moeilijk achter te komen. Wat nog wel leuk om te vermelden is: De uitdrukking kwam in 1925 al voor in een Spreekwoordenboek en zal vermoedelijk dus al zeker een eeuw oud zijn.

Geen opmerkingen: